Płock, dnia 1 czerwca 2015 r.
Pan Rafał Sekuła
Dyrektor Wykonawczy ds. Kadr
PKN ORLEN S.A.
Dotyczy: uwag do treści i trybu wprowadzenia Zarządzenia nr 8/2015/DG z dnia 30 marca 2015 roku wraz z Instrukcją stanowiącą załącznik nr 1 do ww. Zarządzenia.
I. Uwagi dotyczące trybu wprowadzenia Zarządzenia nr 8/2015/DG wraz z Instrukcją stanowiącą załącznik nr 1 do ww. Zarządzenia.
1) Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy (art. 23711a § 1 pkt.5, art 23713a Kodeksu pracy) pracodawca ma obowiązek konsultowania działań z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących szkolenia pracowników w tej dziedzinie z przedstawicielami pracowników wybranymi przez zakładowe organizacje związkowe. Wydanie i wprowadzenie w życie Zarządzenia nr 8/2015/DG regulującego materię z zakresu szkoleń bhp bez uprzedniego przeprowadzenia konsultacji z przedstawicielami pracowników stanowi naruszenie przepisów prawa pracy przez pracodawcę.
2) Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca ma obowiązek skonsultowania z przedstawicielami pracowników częstotliwości i czasu trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach. Ponieważ w Zarządzeniu nr 8/2015/DG pracodawca dokonuje ustaleń w tych kwestiach, jego wydanie powinno być poprzedzone przeprowadzeniem konsultacji w tych sprawach z przedstawicielami pracowników.
II. Uwagi dotyczące zgodności treści Zarządzenia nr 8/2015/DG wraz z Instrukcją stanowiącą załącznik nr 1 do ww. Zarządzenia z treścią z Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860, z 2005 r. Nr 116, poz. 972, z 2007 r. Nr 196, poz. 1420) zwanego dalej Rozporządzeniem.
1) Uwagi dotyczące zakresu podmiotowego osób objętych obowiązkiem szkoleń.
Zakres podmiotowy osób objętych obowiązkiem odbycia szkolenia okresowego, wymienionych w Zarządzeniu nr 8/2015/DG nie jest w pełni spójny z zakresem określonym w Rozporządzeniu. Rozporządzenie nie przewiduje rozciągnięcia obowiązku odbycia szkoleń okresowych przez inne niż następujące grupy pracowników:
1) osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści;
2) pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych;
3) pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji;
4) pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy i inne osoby wykonujące zadania tej służby;
5) pracownicy administracyjno-biurowi i inni nie wymienieni w pkt. 1–4, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W Zarządzeniu nr 8/2015/DG w stosunku do pracowników administracyjno-biurowych nie wprowadza się warunku związanego z charakterem pracy lub odpowiedzialnością w zakresie bhp, co może prowadzić do objęcia przez pracodawcę obowiązkiem odbywania szkoleń okresowych grup pracowników nie objętych takim obowiązkiem w Rozporządzeniu.
2) Uwagi dotyczące form potwierdzania odbycia szkoleń i obowiązku powtarzania szkoleń.
Zgodnie z Rozporządzeniem szkolenie wstępne prowadzone jest w formie instruktażu. Odbycie instruktażu ogólnego przez pracownika potwierdza się wpisem w karcie szkolenia wstępnego, a odbycie instruktażu stanowiskowego kończy się sprawdzianem wiedzy i umiejętności z zakresu wykonywania pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dokonaniem wpisu w karcie szkolenia wstępnego. Sprawdzenie wiedzy zdobytej podczas szkolenia w formie sprawdzianu jest wyraźnie odróżnione w Rozporządzeniu od formy komisyjnego egzaminu, o którym mowa w § 16 ust. 1 Rozporządzenia. W ramowym programie instruktażu stanowiskowego, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia wskazuje się, że sprawdzian ten powinien dotyczyć sprawdzenia przez instruktora sposobu wykonywania procesu pracy przez pracownika na stanowisku pracy. Jeśli pracownik nie zmienia stanowiska pracy szkolenie stanowiskowe przeprowadzane jest ponownie wyłącznie w przypadku wprowadzenia zmian warunków techniczno-organizacyjnych wykonywania pracy, co oznacza, że w przypadku braku zmian w tym zakresie pracownik nie ma obowiązku odbywania i zdawania kolejnych szkoleń stanowiskowych.
W Zarządzeniu nr 8/2015/DG w Rozdz. III pkt 7 Szkolenia stanowiskowe wprowadza się wobec pracowników objętych szkoleniem wstępnym nie przewidziany w Rozporządzeniu obowiązek zdania komisyjnego egzaminu teoretyczno-praktycznego na stanowisku pracy przed komisją egzaminacyjną, a także dodatkowe warunki dopuszczenia pracownika do tego egzaminu – ukończenie szkolenia wstępnego stanowiskowego, potwierdzone wpisem do karty szkolenia wstępnego w zakresie bhp oraz dla pracowników zatrudnionych przy obsłudze instalacji dodatkowo ukończenie szkolenia okresowego. Wprowadza się też obowiązek powtarzania co 5 lat egzaminu stanowiskowego przez pracownika. Wobec powyższego należy uznać, że regulacje wprowadzone w ww. Zarządzeniu dotyczące szkoleń wstępnych przekraczają zakres obowiązków nałożonych na pracowników w zakresie szkoleń wstępnych, przewidziany w Rozporządzeniu i tym samym nie są zgodne z obowiązującym prawem pracy w tym zakresie.
Zgodnie z Rozporządzeniem szkolenia okresowe dla pracowników na stanowiskach robotniczych odbywają się w formie instruktażu, a dla innych pracowników w formie kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego i kończą zdaniem egzaminu przez właściwą komisją. Potwierdzeniem ukończenia szkolenia okresowego jest zaświadczenie wydane przez organizatora szkolenia. Rozporządzenie nie przewiduje upływu daty ważności wydanego zaświadczenia.
W Zarządzeniu nr 8/2015/DG wprowadza się wobec pracowników objętych szkoleniem okresowym “termin ważności szkolenia okresowego” wynoszący od 1 roku do 6 lat. Regulacje tę także należy uznać za niezgodną z obowiązującym Rozporządzeniem.
3) Uwagi dotyczące form prowadzonych szkoleń.
Obowiązujące Rozporządzenie nie przewiduje w zakresie szkolenia obowiązku odbywania i zdawania przez pracowników takich form szkoleń jak szkolenia w zakresie bezpiecznej jazdy samochodem służbowym, szkolenia doraźne, szkolenia uzupełniające kwartalne w zakresie bhp, które to formy wprowadzane są w Zarządzeniu nr 8/2015/DG. Dopuszczalne byłoby uznanie, że są to wyodrębnione tematycznie szkolenia o charakterze okresowym (poza szkoleniami doraźnymi, które mogą być uznane za uzupełniające szkolenia stanowiskowe).
III. Podsumowanie.
W naszej ocenie w żadnym wewnątrzzakładowym akcie prawa pracy nie można wprowadzić postanowień mniej korzystnych dla pracowników od powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy.
Z poważaniem
Bogusław Pietrzak, Przewodniczący MZZPRC w GK PKN ORLEN S.A.
Henryk Kleczkowski, Przewodniczący OM NSZZ Solidarność PKN ORLEN S.A.
Ryszard Maliszewski, Przewodniczący MBZZ w GK PKN ORLEN S.A.
Zdzisław Kędzierski, Przewodniczący MZZP PKN ORLEN i GK.
Dw.
▪ Pan Dariusz Loska, Dyrektor Biura Bezpieczeństwa i Higieny Pracy,
▪ Pani Anna Lewandowska-Romanowska, Dyrektor Biura Zarządzania Relacjami Społecznymi,
▪ Pan Andrzej Kisielewski, Dyrektor Biura Partnerów Biznesowych HR.