1 września 2025 roku przypada 86. rocznica wybuchu II wojny światowej – jednego z najtragiczniejszych wydarzeń w historii świata i Polski.
To dzień szczególnej pamięci o ofiarach wojny, bohaterach walczących za wolność Ojczyzny oraz wszystkich, którzy doświadczyli dramatów tamtych lat.
Atak niemieckiego pancernika Schleswig-Holstein na polską składnicę wojskową na Westerplatte o godzinie 4.45 był jednym z pierwszych wydarzeń rozpoczynających konflikt. Oddziały polskie pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego do 7 września bohatersko broniły placówki przed atakami wroga z morza, lądu i powietrza.
Polska, mimo heroicznego oporu, nie była w stanie skutecznie przeciwstawić się potędze Wehrmachtu, dysponującego nowoczesną technologią wojenną i liczebną przewagą. Kampania wrześniowa trwała zaledwie kilka tygodni i zakończyła się kapitulacją Polski 6 października 1939 roku. 17 września 1939 roku na Polskę uderzył Związek Radziecki, realizując postanowienia tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow. Polska znalazła się w sytuacji bez wyjścia, atakowana z dwóch stron przez dwie największe potęgi militarne tamtego czasu. Skutkiem tego było podzielenie terytorium Polski pomiędzy III Rzeszę a ZSRR. Niemiecka i sowiecka okupacja Polski przyniosła niewyobrażalne cierpienia i straty. Na terenach zajętych przez Niemców rozpoczęła się brutalna germanizacja, której towarzyszyły masowe egzekucje, łapanki i deportacje do obozów koncentracyjnych. Szczególnie dotkliwie okupacja dotknęła ludność żydowską. Niemcy przystąpili do realizacji tzw. „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, co doprowadziło do Holokaustu i eksterminacji milionów Żydów, w tym polskich. Na wschodnich ziemiach Polski, zajętych przez Związek Radziecki, sytuacja była równie dramatyczna. Polacy byli deportowani na Syberię, a inteligencja polska była systematycznie eliminowana w ramach takich operacji jak zbrodnia katyńska, gdzie NKWD zamordowało ponad 20 tysięcy polskich oficerów i przedstawicieli elity społecznej.
Pomimo okupacji Polska nie złożyła broni. Na terytorium kraju działały liczne organizacje ruchu oporu, z których największą była Armia Krajowa (AK). AK była siłą zbrojną podziemnego państwa polskiego, które funkcjonowało w konspiracji i starało się prowadzić walkę z okupantami zarówno poprzez akcje zbrojne, jak i działalność wywiadowczą oraz dywersyjną. W 1944 roku AK przeprowadziła największe zbrojne wystąpienie przeciwko Niemcom – Powstanie Warszawskie. Niestety, powstanie zakończyło się klęską, a Warszawa została niemal doszczętnie zniszczona.
Polska na arenie międzynarodowej była jednym z kluczowych członków koalicji antyhitlerowskiej. Polskie siły zbrojne walczyły na wszystkich frontach II wojny światowej – od bitwy o Anglię, przez kampanię we Włoszech, aż po walki na froncie wschodnim. Polacy byli obecni na wszystkich teatrach działań wojennych, wnosząc znaczący wkład w wysiłek wojenny aliantów. Jednak mimo tego wkładu, los Polski po zakończeniu wojny został przesądzony na konferencjach jałtańskiej i poczdamskiej, gdzie przywódcy Wielkiej Trójki – Franklin D. Roosevelt, Winston Churchill i Józef Stalin – zgodzili się na przesunięcie granic Polski na zachód i wschód oraz na pozostawienie kraju w strefie wpływów ZSRR. Oznaczało to, że Polska, która rozpoczęła wojnę jako pierwsza, zakończyła ją jako kraj satelicki Związku Radzieckiego.
II wojna światowa przyniosła Polsce ogromne straty demograficzne, materialne i kulturowe. Zginęło około 6 milionów obywateli polskich, w tym 3 miliony polskich Żydów. Kraj został zniszczony, a jego gospodarka zrujnowana. Wielu Polaków, którzy walczyli na Zachodzie, nie mogło wrócić do ojczyzny, obawiając się represji ze strony nowego reżimu komunistycznego. Choć Polska była jednym z pierwszych krajów, które stawiły czoła agresji hitlerowskich Niemiec, jej losy zostały zdominowane przez mocarstwa i poddane grze interesów na arenie międzynarodowej. Okupacja, cierpienia ludności cywilnej, walka zbrojna i polityczne konsekwencje po zakończeniu wojny odcisnęły głębokie piętno na historii Polski i jej mieszkańców.
Cześć i chwała Bohaterom!